----------------
ဗိုလ္ရာဇာ၏အဓိပၸါယ္မွာ ဘုရင္တကာရို႕၏ ေခါင္းေဆာင္ဟု အဓိပၸါရပါသည္။ ဗိုလ္ရာဇာနာမည္သည္ ရခိုင္ျပည္သူရို႕၏ အသြီးသား၀ိဥာဥ္မ်ားတြင္သာမက ျမန္မာႏိုင္ငံဟိ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ဦးေႏွာက္ႏွလံုးအိမ္ႏွင့္ ထိုင္းျပည္သူရို႕တခ်ိဳ႕ႏႈတ္ဖ်ားတြင္ပါ ရိုက္ခတ္စီႏိုင္ခဲ့သည္။ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္တေယာက္အျဖစ္ နာမည္ႀကီးလာသည္ႏွင့္အမွ် ဗမာစစ္သားမ်ားကလည္း နာမည္ကိုၾကားရံုမွ်ႏွင့္ ဂေယာင္ေခ်ာက္ခ်ားျဖစ္လားၾကသည္။ လူတခ်ိဳ႕တို႔ကဆိုလွ်င္ သီနတ္ႏွင့္ပင္ပစ္၍မေပါက္ က်ီၿပီးသည္ဟုယံုၾကည္ထားၾကသည္။ သို႔ေသာ္တခ်ိဳ႕ကလည္း ပင္လယ္ဓါးျပေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ သတ္မွတ္္ၾကသည္။ ဗိုလ္ရာဇာသည္ အဂင့္အမွန္ေတာ္လွန္ေရးစစ္သည္ေတာ္လား ပင္လယ္ဓါးျပေခါင္းေဆာင္လားဆိုသည္ကို ဆန္းစစ္ၾကည့္ၾကပါမည္။
ဗိုလ္ရာဇာသည္ အသားညိဳညိဳ အရပ္အေမာင္း ၅-ေပ-၉-လက္မခန္႔ဟိၿပီး အ၀တ္ကိုသန္႔သန္႔ျပန္႔ျပန္႔ သပ္သပ္ယပ္ယပ္ ၀တ္ဆင္္တတ္ပါသည္။ တဖက္သားေလးစားအထင္ႀကီးေအာင္ နိန္ထိုင္တတ္ရံုသာမက စကားေျပာလွ်င္လည္း လူတဖက္သားယံုၾကည္အားကိုးလာေအာင္ ဩဇာသံပါပါျဖင့္ ရဲရဲ၀ံ၀ံေျပာဆိုတတ္ေသာ စကားေျပာေကာင္းသူတေယာက္လည္းျဖစ္ပါသည္။ အေၾကာင္းအရာ၊ ျပႆနာတခုကို ခ်က္ခ်င္းအေျဖထုတ္ႏိုင္ေသာ လတ္တေလာဥာဏ္ အားေကာင္းသူတေယာက္လည္းျဖစ္ပါသည္။ တဖက္သားအေပၚခ်ီက်ဴးစရာဟိလွ်င္ ရက္ရက္ေရာေရာခ်ီးက်ဴးတတ္ၿပီး ေ၀ဖန္စရာ၊ အျပစ္တင္စရာ၊ အျပစ္ပီးစရာဟိလွ်င္လည္း မငဲ့မကြက္ လုပ္ေဆာင္တတ္သူတေယာက္လည္းျဖစ္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ဗိုလ္ရာဇာ၏အထူးအားနည္ခ်က္တခုမွာ လူတဘက္သားအေပၚ အယံုလြယ္ျခင္းပင္။
ဗိုလ္ရာဇာသည္ ေခတ္သစ္ေတာ္လွန္ေရးကိုဆင္ႏြဲႏိုင္ရန္ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔ေဟာင္းတခုက ထြက္ၿပီးလာခဲ့ၿပီး ၁၉၈၆-ခုႏွစ္မွာ ေတာ္လွန္ေရးဇာတ္လမ္းစခဲ့သည္။ ကေမၻာဒီးယားနယ္စပ္သို႔ထြက္ၿပီး လြတ္ေျမာက္ခဲ့ေသာ္လည္း သူ၏လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္တခ်ိဳ႕မွာ မိခင္ပါတီမွ ခြဲထြက္ဖို႔ႀကံစဥ္ၾကသည္ကိုစြပ္စြဲၿပီး လုပ္ႀကံခံခဲ့ၾကရသည္။ ေခတ္ေဟာင္းေတာ္လွန္ေရးပံုစံကို မႀကိဳက္ မႏွစ္သက္သျဖင့္ တပ္ၿပီးတေယာက္ျဖစ္လာၿပီး တနသၤာရီတိုင္းတြင္လႈပ္ယွားနိန္ေသာ မူဆလင္အဖြဲ႔တဖြဲဲ႔တြင္ မူဆလင္ေမာင္ေမာင္နာမည္ျဖင့္ ၀င္ေရာက္ကာ ဇာတ္ျမွဳပ္ခဲ့သည္။ ေတာ္လွန္ေရးစစ္သည္ေတာ္ေကာင္းတေယာက္အျဖစ္ အစြမ္းအစျပသႏိုင္ခဲ့သျဖင့္(KNU)မွ ကရင္တပ္မွဴးတေယာက္၏မြီးစပ္ျခင္းခံရသည္။
ေနာက္တခ်ိန္၌ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းတခုဖြဲ႔စည္းရန္ ရည္ဇူးလွ်က္ ရခိုင္မ်ိဳးခ်စ္မ်ားကို စုစည္းခဲ့သည္။ KNU တပ္မဟာ ၄ နယ္ၿမီ၌KNUႏွင့္ပူးေပါင္းလွ်က္ စစ္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ တနသၤာရီတိုင္းေဒသ၌ ရန္သူ၏သစၥာေတာ္ခံ ကုန္သည္မ်ားထံမွ အခြံမ်ားေကာက္ယူခဲ့သည္။ ဗိုလ္ရာဇာသည္ ကုန္းတြင္းပိုင္းကြ်န္းမ်ား၌သာမက ပင္လယ္ျပင္၌ပါ စြမ္းစြမ္းတမံ အခြံေကာက္ခံႏိုင္သူအျဖစ္ ထင္ရွားလာခဲ့ၿပီး ၎၏ထိမ္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ရခိုင္လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ငယ္တဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခဲ႔သည္။ တနိန္႔ေသာနိန္႔ခင္းဘက္္တြင္ အကြ်န္႔အား ၀မ္းနည္းပက္လက္ျဖင့္ ေျပာျပသည္မွာ ကရင္တပ္မဟာ(၄) နီၿမီ၌လႈပ္ယွားစဥ္ သီဒါဏ္အပီးခံခဲ့ဖူးေၾကာင္း၊ မိမိကိုျမွဳပ္ရန္အတြက္ ကိုယ့္သီတြင္းကိုကိုယ္တူးခဲ့ရေၾကာင္း၊ ေနာက္ဆံုးအခြင့္အေရးအျဖစ္ မသီခင္လိုရာဆုကိုေတာင္းပါဟု အဆံုးစီရင္မည့္ကရင္တပ္မွဴးကေျပာေသာအခါ တကယ္လို႔ငါ့ကိုအဆံုးစီရင္လိုက္မႈေၾကာင့္ ကရင္အဖြဲ႔အစည္း(သို႔မဟုတ္) ရခိုင္အဖဲြ႔အစည္းအတြက္ ေကာင္းမြန္တိုးတက္လားမည္ဆိုလွ်င္ မိမိအနိန္ျဖင့္သီေပ်ာ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ တစံုတခုမွ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈမဟိလွ်င္ကား မိမိကဲ့သို႔ေသာ ေတာ္လွန္ေရးစစ္သည္ေတာ္ေကာင္း တေယာက္ကို မဆံုးယံႈးသင့္ေၾကာင္း ရဲ၀ံ့စြာေျဖၾကားခဲ့သည္။ ကံေကာင္းေထာက္မစြာျဖင့္ အဆံုးစီရင္မႈမွ လြတ္ၿငိမ္းခြင့္္ရဟိခဲ့ၿပီး ေနာက္အနာဂတ္တြင္ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ေကာင္္းတေယာက္အျဖစ္ သက္သီျပခြင့္ရဟိခဲ့ပါသည္။
ဗိုလ္ရာဇာသည္ ပင္လယ္ရီျပင္အႏွံ႔အျပား၌ အခြ႔ံေငြမ်ားကိုတိုးျမွင့္ေကာက္ခံႏိုင္ခဲ့သည္။ ငါးဖမ္းဘုတ္တစီးအခြန္ေဆာင္လွ်င္ သိုက္ရင္း(တက္ပဲ့ကိုင္)ကို ယင္းအခြန္ေဖသာ၏ ၁၀-ရာခိုင္ႏႈန္းကိုျပန္ပီးျခင္းျဖင့္ ျမန္မာရီပိုင္နက္အတြင္း ငါးခိုးဖမ္းနိန္ၾကေသာ ထိုင္းငါးဖမ္းဘုတ္မ်ားကို စည္ရံုးႏိုင္ခဲ့ၿပီး ဘ႑ာေငြမ်ားကို ေခ်ာေခ်ာခ်ဴခ်ဴေကာက္ခံႏို္င္ခဲ့သည္။ မိမိအားအခြန္ေဆာင္ေသာ ငါးဖမ္းဘုတ္မ်ားကိုလည္း ဗမာစစ္သေဘၤာႏွင့္ ပင္လယ္ဓါးျပ၏အႏၱရာယ္မွ ကာကြယ္ပီးခဲ့သည္။ တခ်ိန္ကဆိုလွ်င္ ျမန္မာပင္လယ္ျပင္၌ ပင္လယ္ဓါးျပမ်ားေသာင္းက်န္းလွ်က္ဟိနိန္ခဲ့ရာ ဗိုလ္ရာဇာသည္ ယင္းပင္လယ္ဓါးျပမ်ားကို သူ၏စစ္အင္အား အျမန္ရီယဥ္ငယ္အင္အားျဖင့္ ႏွိမ္နင္းပစ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ လက္နက္ကိုအသံုးျပဳၿပီး အခြန္ဘ႑ာေငြေကာက္ခံသူတေယာက္ျဖစ္ေသာ္လည္း ေရာက္လီရာကြ်န္းစုမ်ားဟိ ျပည္သူမ်ားကို လူမ်ိဳးဘာသာမခြဲျခားဘဲ တရားဓမၼမ်ားကိုေဟာေျပာခဲ့ပါသည္။ ခရစ္ယာန္ျဖစ္လွ်င္ ဘုရားေက်ာင္း၊ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္လွ်င္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၊ မူဆလင္ျဖစ္လွ်င္၊ဗလီသို႔လားၾကဖို႔ကိုလည္း တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္ပီးခဲ့ပါသည္။ ဗိုလ္ရာဇာသည္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း၌ ဘုန္းႀကီးအျဖစ္ျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာနိန္ထိုင္လွ်က္ အဂၤလိပ္စာႏွင့္ ပါဠိဘာသာကို ေလ့လာခဲ့ဖူးသူတေယာက္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေတာ္လွန္ေရးစစ္သည္ေတာ္ေကာင္းတေယာက္ ျဖစ္သည္သာမက တရားေဟာေကာင္းသူတေယာက္လည္း ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ဗိုလ္ရာဇာသည္ ဘ႑ာေကာက္ခံသူတေယာက္အျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာလႈပ္ယွားခဲ့ဖူးေသာ တနသၤာရီတိုင္းဟိ ကြ်န္းတကြ်န္းတြင္ ေစတီတဆူကိုလည္း တည္ထားခဲ့ဖူးသည္ဟု ဗိုလ္ရာဇာႏွင့္အတူလႈပ္ယွားခဲ့သူတေယာက္က အကြ်န္႔အားေျပာျပဖူးပါသည္။
ျမနမာႏိုင္ငံ၌(၈ ၈ ၈၈)အေရးတာ္ပံုျဖစ္ပြါးခဲ့ၿပီးေနာက္ ေခတ္ပညာတတ္ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေျမာက္မ်ားစြာရို႕သည္ ေတာ္လွန္ေရးနိန္ၿမီသို႔ ေရာက္ဟိလာခဲ့ၾကၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာေက်ာင္းသားဒီမိုကရက္တစ္ တပ္ဦး(ABSDF)ကို ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾကပါသည္။ ဗိုလ္ရာဇာသည္ ယင္းမ်ိဳးဆက္သစ္ ပညာတတ္စစ္သည္ေတာ္မ်ားကို ေတာ္လွန္ေရးသေဘာတရားမ်ားကို ေဟာေျပာပီးခဲ့ပါသည္။ ရန္သူပိုင္နက္ နိန္ၿမီျဖစ္စီကာမူ ေက်းရြာဟိျပည္သူလူထုမ်ားကို ေတာ္လွန္ေရးတရားမ်ားကို ရဲရဲ၀ံ့၀ံံ့ေျပာဆိုစည္းရံုး၀ံ့သူတေယာက္လည္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕ကရင္စစ္သားမ်ားက ဗိုလ္ရာဇာနန္႔တတူ မလိုက္၀ံ့ၾကေပ။ ေျပာသလိုလက္တြိလုပ္တတ္သူတေယာက္လည္းျဖစ္သည္ကို ဗိုလ္ရာဇာ၏လုပ္ေဆာင္မ်ားက သက္သီျပလွ်က္ဟိနိန္ပါသည္။ ဗမာစစ္တပ္ႏွင့္ တိုက္ပြဲေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာကို ဆင္ႏြဲခဲ့ၿပီး ရန္သူ၏ျဖတ္(၄)ျဖတ္ႏွင့္လည္း ႀကံဳႀကိဳက္ခဲ့ဖူးပါသည္။ သူထြက္ငါ၀င္၊ သူမလာခင္ငါထြက္နည္းကိုသံုးၿပီး ရန္သူ၏ျဖတ္(၄)ျဖတ္ စစ္ဆင္ေရးကို ေအာင္ျမင္စြာျဖတ္သန္းႏိုင္ခဲ့ပါသည္။
ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရးနိန္ၿမီသို႔ လက္နက္ခဲယမ္းအေျမာက္အမ်ားကို ပို႔ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ေခတ္မွီေတာ္လွန္ေရးတရပ္ကို စတင္ႏိုင္ရန္အတြက္ ၁၉၉၁-ခုႏွစ္မွာ ရခိုင့္တပ္မေတာ္(AA) ကိုထူေထာင္လွ်က္ ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရးမွတ္ေက်ာက္ထက္၌ ကိုယ့္သမိုင္းေကာင္းကို ကိုယ္တိုင္ရီးသားႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ မဟိမျဖစ္လိုအပ္ေသာ လက္နက္ခဲယမ္းမ်ားကို ေနာက္ထပ္လည္းပို႔ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ၁၉၉၃-ခုႏွစ္မွစ၍ အိႏၵိယအစိုးရႏွင့္ ဆက္ဆံေရးလုပ္ရန္(AA)မွ သင့္ေတာ္ေသာတပ္မွဴးတေယာက္ကို တာ၀န္ပီးခန္႔အပ္ထားခဲ့ပါသည္။ မိမိ၏ေတာ္လွန္ေရးစစ္သည္ေတာ္မ်ားကို ေခတ္မီွလက္နက္မ်ားတပ္ဆင္ကာ အကြဲကြဲအၿပဲၿပဲျဖစ္နိန္ေသာ ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို တေပါင္းတစည္းတည္းျဖစ္ရန္ လံုးပမ္းထုတ္ခဲ့ပါသည္။ ၁၉၉၅-ခုႏွစ္တြင္ ရခိုင့္လက္နက္ကိုင္အဖြဲဲဲ႔အစည္းမ်ားကို ပူးေပါင္းလွ်က္ ရခိုင္ျပည္အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရးပါတီ(NUPA)ႏွင့္ ရခိုင္ျပည္တပ္မေတာ္(AA)ကို ဖြဲ႔စည္းလွ်က္ ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရးသမိုင္းစာမ်က္ႏွာသစ္ကို ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ယင္းပူးေပါင္းဖြဲ႔စည္းလိုက္ေသာ(NUPA)၌ ရခိုင္ျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီ(ALP)မွ အပ အျခားေသာ ရခိုင့္လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ပူးေပါင္းပါ၀င္ခဲ့ၾကပါသည္။
ေတာ္လွန္ေရးတြင္ပညာတတ္မ်ား၊ မ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္မ်ား၏ အခန္းက႑သည္ မည္၍မည္မွ်အေရးႀကီးသည္ကို နားလည္သေဘာေပါက္ခဲ့ၿပီး ေတာ္လွန္ေရးတြင္ပါ၀င္ႏိုင္စီရန္ လံႈ႔ေဆာ္စည္းရံုးခဲ့ပါသည္။ ေခတ္ပညာတတ္မ်ားႏွင့္ အတြိံအႀကံဳဟိ ေတာ္လွန္ေရးသၼားမ်ားက ဗိုလ္ရာဇာ၏လုပ္ရပ္အေပၚ မ်က္စိက် စိတ္၀င္စားလာခဲ့ၾကပါသည္။ မ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္မ်ားကလည္း ယင္းအခ်ိန္ကေခတ္စားနိန္ေသာ(NUPA)ထဲသို႔ အလာမစဲ၀င္ေရာက္လာခဲ့ၾကပါသည္။ ALD-ျပည္ပကို ဖြဲ႔စည္းႏိုင္စီရန္အတြက္ ၁၉၉၀-ခုႏွစ္တြင္ အမတ္အျဖစ္ရြီးခ်ယ္ျခင္းခံရေသာ ျပည္ပေရာက္အမတ္ႀကီး ဦးသာႏိုးးအား ေဖသာအေထာက္အပံ့ပီးခဲ့ပါသည္။ အတိုက္အခံ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကဲ့သို႔ပင္ ဗိုလ္ရာဇာ၏ႏွာမည္သည္ ပါတီႏွာမည္ထက္ႀကီးက်ယ္လာခဲ့ပါသည္။ ဗိုလ္ရာဇာ၏ေက်ာ္ၾကားမႈသည္ ရခိုင္လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းတြင္သာမက အျခားေသာေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ႏႈတ္ဖ်ားတြင္ပင္ ရီပန္းစားလာခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဗိုလ္ရာဇာ၏လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္မ်ားသည္ စီမံခန္႔ခြဲမႈအားနည္းျခင္း၊ အျခားေသာေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားႏွင့္ ရင္ေဘာင္တန္းယွဥ္ၿပိဳင္၍ မလိုက္ႏိုင္ျခင္းရို႕ေၾကာင့္ သူထူေထာင္ခ်င္ခဲ့ေသာ ခိုင္မာသည့္တပ္မေတာ္တရပ္ကို မဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခဲ့ေပ။
အိႏၵိယ၏ေဒသဆိုင္ရာအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးပိုမိုအဆင္ေျပလာခဲ့ၿပီး(NUPA)၏ ဗဟိုဌာနခ်ဳပ္ကို ရခိုင္ဘဂၤလားနယ္စပ္မွ အိႏၵိယ-ရခိုင္နယ္စပ္သို႔ ေျပာင္းရႊိခဲ့သည္။ အိႏၵိယအရွိေျမာက္ပိုင္း၌ အၿခီစိုက္သည့္ နာဂအဖြဲ႔အစည္း၏ သီနတ္သယ္ယူရာလမ္းေၾကာင္းကို ရခိုင္ျပည္တပ္မေတာ္(AA)က ျဖတ္ေတာက္ပစ္ခဲ့သည္။ (AA)မွ အိႏၵိယအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးတာ၀န္ခံသည္ ျမန္မာပင္လယ္ျပင္၌ တရုပ္ရို႕၏ လႈပ္ယွားမႈကို ရခိုင့္ရီတပ္မေတာ္က ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မႈအပါအ၀င္ အျခားေသာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကိုလည္း အိႏၵိယထိပ္ပိုင္းအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ သေဘာတူညီမႈရယူႏိုင္ခဲ့သည္။ ဗိုလ္ရာဇာသည္ အိႏၵိယအာဏာပိုင္မ်ား၏ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ အိႏၵိယရီတပ္စခမ္းတခု၌ လားေရာက္ေဆြးေႏြးနိန္စဥ္(NUPA)ဗဟိုဌာနခ်ဳပ္၌ လက္နက္သိမ္းမႈျဖစ္ပြါးၿပီး သေဘာတူညီခ်က္အားလံုးကို အဖ်က္ခံရလ်က္ ဗိုလ္ရာဇာသည္ မ်က္ရည္စက္လက္ျဖင့္ ဗဟိုဌာနခ်ဳပ္သို႔ျပန္လာခဲ့ရသည္။ ယင္းသို႔ လက္နက္သိမ္းမႈျဖစ္ပြါးၿပီး လက္နက္အေျမာက္အျမားဆံုးယႈံးခဲ့ရေသာ္လည္း စိတ္ဓါတ္မက်ဘဲ ဇြဲဟိဟိျဖင့္ ဆက္လက္လႈပ္ယွားခဲ့ရာ ေနာက္ထပ္ခဲယမ္းလက္နက္အေျမာက္အမ်ားကို ပို႔ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ေတာ္လွန္ေရးစစ္သည္ေတာ္မ်ားကို ေခတ္မွီလက္နက္မ်ား ထပ္မွန္တပ္ဆင္ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ဗိုလ္ရာဇာသည္ မ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္မ်ားအေပၚ မည္မွ်ေလာက္ယံုၾကည္မႈဟိသည္ကို ၁၉၉၇-ခုႏွစ္တြင္(AASYC)ကိုNUPA ႏွင့္ေပါင္းစည္းလိုက္ႏိုင္ျခင္းျဖင့္ သက္သီျပႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ မ်ိဳးဆက္သစ္ပညာတတ္လူငယ္မ်ားပူးေပါင္းလာသည့္အတြက္ ဂုဏ္ယူ၀မ္းေျမာက္ေၾကာင္း ေျပာျပသည့္အျပင္ ျဖဴစင္ၿပီး ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရေသာ မ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္မ်ားအားလည္း သူ၏တာ၀န္ကိုလႊဲပီးရန္ ဂတိျပဳခဲ့ပါသည္။ ဗိုလ္ရာဇာႏွင့္လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္မ်ားသည္ မ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္မ်ားအား ဘ႑ာေငြေကာက္ခံေရးအပါအ၀င္ အျခားေသာနိန္ရာေကာင္းမ်ား၌ အစားထိုးခန္႔အပ္ခဲ့ပါသည္။ အိႏၵိယအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္(NUPA)၏ သေဘာတူညီခ်က္အရ(Land Fall) က်ဆံုးရာၿမီအမည္ရကြ်န္းသို႔ ဦးတည္ခုတ္ေမာင္းလာခဲ့သည္။ ယင္းကြ်န္းတြင္(NUPA)မွ ကိုယ္စလွယ္သည္ ဗိုလ္ရာဇာအပါအ၀င္ ရခိုင္ရီတပ္မေတာ္မွ စစ္သည္ေတာ္မ်ားအား လာေရာက္ႀကိဳနိန္မည္ျဖစ္သည္။
၁၉၉၈-ခုေဖေဖၚရီလ(၁၁)ရက္မိုးထက္ဖက္တြင္ ရခိုင္ျပည္ရီတပ္မေတာ္မွ စစ္သည္ေတာ္မ်ားႏွင့္ ကရင္အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္မွ စစ္သည္ေတာ္မ်ားက မလွမ္းမကမ္း ေတာစပ္တနိန္ရာ၌ ရဟတ္ယာဥ္ဆင္းသံၾကားလိုက္ရသည္။ ယင္းစစ္သည္ေတာ္မ်ားသည္ ေတာ္လွန္ေရးမွတ္ေက်ာက္တြင္ သမိုင္းေကာင္းရီးရန္ ေစာင့္ဆိုင္းနိန္ၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ ယင္းစစ္သည္ေတာ္မ်ားသည္ ေဖေဖၚရီလ(၁၀)ရက္နိန္႔ ညည့္ခါဖက္တြင္ အိႏၵိယေၾကးတပ္၊ ရီတပ္မေတာ္မွ စစ္သားမ်ားႏွင့္ တသက္တာ၌ မိန္႔မရႏိူင္ေသာ ညစာစားပြဲတြင္ အတူတကြစားေသာက္ၿပီး ပ်ဴပ်ဴငွါငွါစကားေျပာဆိုလွ်က္ အတူတကြဟိနိန္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ရဟတ္ယာဥ္ဆင္းသက္ၿပီး မၾကာမွီ အိႏၵိယစစ္သားတခ်ိဳ႕ဆင္းလာၿပီး အိႏိၵယဘက္မွ အာဏာပိုင္မ်ားေရာက္ဟိနိန္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရးဘက္မွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို သူရို႕ႏွင့္အတူတူလိုက္ပါၿပီး တြိဆံုဖို႔ေခၚယူခဲ့ပါသည္။ ယင္းစီမံကိန္းအရ အိႏၵိယမွ ထိပ္ပိုင္းအာဏာပိုင္မ်ားသည္ ဗိုလ္ရာဇာအပါအ၀င္ အျခားေသာေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားကို လာေရာက္တြိဆံုမည္ျဖစ္သည္။
ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား အိႏၵိယစစ္သာမ်ားႏွင့္လိုက္ပါလားၿပီး(၅)မိနစ္ခန္႔အၾကာတြင္ သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြမ်ားဟု ယူဆထားေသာ အိႏၵိယစစ္သားမ်ားက ေတာ္လွန္ေရးစစ္သည္ေတာ္မ်ားကို သီနတ္ျဖင့္ခ်ိန္ရြယ္လွ်က္ နီပူရဲရဲ သဲျပင္ထက္မွာ လက္ျပန္ႀကိဳးျဖင့္တုပ္ေႏွာင္ထားလိုက္ၾကသည္။ ၿပီးေနာက္--အခ်က္(၃၀)-ထက္မနည္းေသာ သီနတ္သံမ်ားကို ဆက္တိုက္ၾကားလိုက္ရသည္။ ေတာ္လွန္ေရးစစ္သည္ေတာ္မ်ားက မင္းရို႕ကိုမိတ္ေဆြမွတ္၍ ေဒနိန္ရာကိုလာခဲ့သည္။ မင္းရို႕သစၥာေဖါက္ေတ။ မင္းရို႕ ငါရို႕ေနာက္ကုန္းကို ဓားနန္႔ထိုးလိုက္ျခင္းျဖစ္ေတ။ အႏၱမာန္ပင္လယ္ျပင္ကိုျဖတ္ၿပီး ယင္းကြ်န္းထက္သို႔ေရာက္ခါကပင္ ပါလာေသာလက္နက္မ်ားကို အိႏၵယစစ္သားမ်ားထံ အပ္ႏွံထားခဲ့ရေသာေၾကာင့္ ပါးစပ္ျဖင့္သာ ျပန္ေျပာခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔မဟုတ္လွ်င္ကား---------။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အားလံုး ေပ်ာက္ကြယ္လားၿပီး ၿခီကုန္လက္ပမ္းက် ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ခဲ့ရသည္။ နီပူရဲရဲသဲျပင္ထက္၌ မြန္းတည့္(၁၂)နာရီအထိ နိန္ပူလွမ္းခံခဲ့ရၿပီး အျခားတနိန္ရာသို႔ပို႔ကာ အိႏၵိယေထာက္လွမ္းေရးမ်ား၏ စစ္ေဆးေမးျမန္းျခင္းခံခဲ့ရသည္။
အိႏၵိယအာဏာပိုင္မ်ားက ေတာ္လွန္ေရးစစ္သည္ေတာ္မ်ားအား ၎ရို႕၏ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို အဆံုးစီရင္လိုက္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၎ရို႕အနိန္ျဖင့္လည္း အမွန္အတိုင္း၀န္ခံရန္ တိုက္တြန္းခဲ့ပါသည္။ ေတာ္လွန္ေရးစစ္သည္ေတာ္မ်ားက ၎ရို႕သည္ ရခိုင္ျပည္တပ္မေတာ္ႏွင့္ ကရင္အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္မွ စစ္သည္ေတာ္မ်ားျဖစ္ၾကေၾကာင္း ေျဖၾကားခဲ့ၾကပါသည္။ အိႏၵိယအာဏာပိုင္မ်ားက ၎ရို႕ကို လက္နက္အေရာင္းအ၀ယ္ လုပ္နိန္သူမ်ားဟုစြပ္စြဲခဲ့ပါသည္။ အမွန္မွာ ယင္းစစ္သည္ေတာ္ရို႕သည္ သူရို႕၏ခ်စ္ျမတ္ႏိုးေသာ ျပည္သူမ်ားလြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ၀င္နိန္သူမ်ားျဖစ္ၿပီး အိႏၵိယအာဏာပိုင္မ်ားစြပ္စြဲသကဲ့သို႔ တႀကိမ္တခါမွ မလုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကဖူးေပ။ ယင္းလက္နက္မ်ားသည္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ အသံုးျပဳရန္(သို႔မဟုတ္) က်ဴးေက်ာ္သူမ်ားကို ရခိုင္ျပည္မွေမာင္းထုတ္ရန္အတြက္သာျဖစ္ပါသည္။ ၁၇၈၄-ခုႏွစ္တြင္ နယ္ခ်ဲ႕ဗမာရို႕ ရခိုင္ျပည္ကို က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္ခဲ့ခ်ိန္မွစၿပီး ရခိုင္အမ်ိဳးသားတို႔သည္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕မ်ားႏွင့္ ရီရွည္တိုက္ပြဲဆင္ႏြဲလာခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္၏ အျခဳပ္အျခာအာဏာကို ျပန္လည္ရဟိရန္ႏွင့္ အဖရခိုင္ျပည္ကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ႏိုင္ရန္အတြက္ ေဒနိန္႔ထက္ထိ တိုက္ပြဲ၀င္နိန္တုန္းျဖစ္သည္။ ဤကဲ့သို႔ေတာ္လွန္ေရးစစ္သည္ေတာ္မ်ားကို လက္နက္အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္သူမ်ားဟုစြပ္စြဲျခင္းမွာ အၿခီအျမစ္မဟိ၊ အဓိပၸါယ္မဲ့စြပ္စြဲခ်က္တခုသာျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ ယင္းစစ္သည္ေတာ္ရို႕သည္ လက္နက္အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္သူမ်ားျဖစ္ၾကလွ်င္ အိႏၵိယအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္တြိဆံုရန္ လာ၀ံ့ပါမည္လား။
အိႏၵိယအစိုးရ၏ ရက္စက္ယုတ္မာမႈကို ယင္းစစ္သည္ေတာ္မ်ား သတိရနိန္တုန္းပင္။ အိႏၵိယသည္ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရးကို ဖ်က္စီးလိုက္ျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ ရခိုင္ျပည္သူရို႕ေလးစားရေသာ ေတာ္လွန္ေရးဖခင္ႀကီး ဥကၠဌခိုင္မိုးလင္းသည္လည္း အိႏၵိယအစိုးရ၏ ေထာင္ေခ်ာက္တြင္ သက္ဆင္းကာ ဘ၀ဇာတ္သိမ္းလားခဲ့ရသည္။ ရခိုင္ျပည္သူရို႕ေလးစားရေသာ ဗိုလ္ရာဇာအပါအ၀င္ တျခားေသာေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ အိႏၵိယအစိုးရ၏ ေထာင္ေခ်ာက္တြင္ ေနာက္ထပ္တႀကိမ္သက္ဆင္းလွ်က္ ဘ၀ဇာတ္သိမ္းလားခဲ့ရေပၿပီ။ ရခိုင္ျပည္တပမေတာ္(AA)ႏွင့္ ကရင္အမ်ိဳးသားလြတ္ျမာက္ေရးတပ္မေတာ္(KNLA)မွ စစ္သည္ေတာ္မ်ားကို လႊတ္ပီးျခင္း(သို႔မဟုတ္) ေထာင္ခ်ျခင္းစသည္ျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တစံုတရာမဟိဘဲ ထိန္းသိမ္းခံရတုန္းပင္။ ယင္းရို႕သည္ အိႏၵိယအစိုးရ၏ ဖမ္းစီးထိန္းသိမ္းမႈေအာက္ နိန္ခဲ့ရသည္မွာ(၆)ႏွစ္ျပည့္ေျမာက္ခဲ့ၿပီျဖစ္ၿပီး ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရးတခုလံုးသည္လည္း ပ်က္စီးလုနီးပါး လံုးပါးပါးခဲ့ပါၿပီ။ ရခိုင္ျပည္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ အိႏၵိယအနိန္ျဖင့္ လံုး၀တာ၀န္ဟိၿပီး ရခိုင္ရို႕သည္ ေဒကမၻာၿမီေပၚ၌ လြတ္လပ္ၿပီး ထင္ရွားေသာႏိုင္ငံတခုအျဖစ္ ျပန္လည္ထူေထာင္ႏိုင္သည္အထိ ႀကံေဆာင္ပီးရမည္။
ရခိုင္ျပည္အမ်ိဳးသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီမွ ဆက္ဆံေရးတာ၀န္ခံႏွစ္ေယာက္ျဖစ္ေသာ အႀကီးေစာထြန္းႏွင့္ ခိုင္ရန္ႏိူင္၊ အျမန္ယာဥ္တက္ပဲ့ကိုင္ႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရးစက္ကိုင္ ခိုင္လင္းဇာခိုင္၊ ယင္းစီမံကိန္း၌ ကရင္ဘက္မွ ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ ပဒိုမူးလြယ္၊ ကရင္တပ္မွကြန္မန္ဒိုဗိုလ္ႀကီး ျမင့္ေဆြရို႕သည္ ဗိုလ္ရာဇာႏွင့္တကြ အိႏၵိယအစိုးရ၏ လုပ္ႀကံခံရသူမ်ား စာရင္း၀င္သူမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ ယင္းေပ်ာက္ဆံုးသူမ်ားသည္ လုပ္ႀကံခံရႏိူင္ဖြယ္ဟိၿပီး ရန္သူ နအဖလက္ထဲသို႔ လႊဲအပ္ခံရႏိုင္ဖြယ္လည္းဟိပါသည္။ ရခိုင္ျပည္အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရးပါတီမွ အိႏၵိယအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးတာ၀န္ဟိသူ ႏွစ္ေယာက္ကို လုပ္ၾကံလိုက္ရျခင္းမွာလည္း ယင္းရို႕ႏွင့္ဆက္သြယ္မႈ၊ သေဘာတူညီမႈ အစအနမ်ား ေပၚထြက္လာမည္ကို စိုးရိမ္၍ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ယင္းေခါင္းေဆာင္မ်ားေပ်ာက္ဆံုးလားသည္မွာ (၆)ႏွစ္ျပည့္ခဲ့ပါၿပီ။ သို႔ေသာ္ရခိုင္ျပည္သူ၊ ရခိုင္မ်ိဳးခ်စ္ေတာ္လွန္ေရးသမားရို႕၏ ၀ိဥာဏ္ထဲတြင္ ဗိုလ္ရာဇာ ဆက္လက္အသက္ရွင္နိန္တုန္း၊ ဗမာစစစ္တပ္၏ ရက္စက္ယုတ္မာမႈလက္ထဲက ကယ္တင္မည့္ ယင္းရို႕၏ လြတ္လပ္ေရးဖခင္ႀကီးကို ဆက္လက္ေစာင့္ထိမ္းနိန္တုန္းပင္။ ဗိုလ္ရာဇာတေယာက္သီဆံုးလားေသာ္လည္း အိႏၵိယအစိုးရ၏ ထိန္းသိမ္းမႈေအာက္ႏွင့္ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရးထဲ၌ မ်ိဳးဆက္သစ္ဗိုလ္ရာဇာရို႕သည္ သူရို႕၏လက္ထဲသို႔ သူရို႕အနာဂတ္ကို ဖမ္းဆုပ္ကိုင္ႏိုင္ဖို႔(ရခိုင္ျပည္၏အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ျပန္လည္ရဟိဖို႔) ႀကိဳးစားနိန္တုန္းပင္။ ယင္းမ်ိဳးဆက္သစ္ဗိုလ္ရာဇာမ်ားသည္ တလွမ္းခ်င္းတက္လွမ္းလွ်က္ ေခတ္မွီရခိုင္ႏိူင္ငံေတာ္ႀကီးကို အသစ္တဖန္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ႏိုင္ၾကလိမၼည္မွာ ၿမီႀကီးလက္ခပ္မလြဲေပ။
