သမိုင္းရီးသူမ်ားသည္ သမိုင္းမွန္ကို ရီးသားႏိုင္ရန္အတြက္ သမိုင္းကိုေသေသခ်ာခ်ာသိဖို႔လိုအပ္သည္။ သမိုင္းကို သမိုင္းအတိုင္းျမင္ၿပီး သမိုင္း၏အမွန္အဂင့္ျဖစ္ပ်က္ခဲ့မႈမ်ားကို မကြယ္မ၀ွက္ အမွန္ကိုအမွန္အတိုင္း ရီးခ်၀ံ့ဖို႔လည္းလိုအပ္သည္။ သို႔မွသာ သမိုင္းရီးသူမ်ားသည္ ထင္ရွားေသာ သမိုင္းပညာသွ်င္မ်ားျဖစ္လာၿပီး ယင္းသမိုင္းကို ေလ့လာသူမ်ားအတြက္သာမက သမိုင္းကိုတည္ေဆာင္ခဲ့ၾကေသာ လူမ်ဳိးအတြက္လည္း ဂုဏ္က်က္သေရတိုးစီႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မိမိရို႕လူမ်ဳိး၏ သမိုင္းကို အျခားလူမ်ဳိးမ်ားအား လႊမ္းမိုးစီရန္ရည္စူးလွ်က္ အျခားလူမ်ဳိးရို႕၏ သမိုင္းကို ခ်န္လွပ္ကာ သမိုင္းကိုဥဏ္နီဥာဏ္နက္ထြင္ၿပီး ရီးသားထားခဲ့လွ်င္ကား သမိုင္းတု၊ သမိုင္းလိမ္သာျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ေနာင္တခ်ိန္၌ သမိုင္းမွန္ကို သိလာရေသာအခါ သမိုင္းရီးသားခဲ့ၾကေသာ သမိုင္းပညာသွ်င္မ်ားသာမက သမိုင္းကိုေဖၚျပျခင္းခံေသာ လူမ်ဳိးအတြက္လည္း သိကၡာက်စရာ၊ ယႈယ္ခ် ေ၀ဖန္စရာမ်ားျဖစ္လာစီႏိုင္ပါသည္။
ျမန္မာ့သမိုင္းကို ျပဳစုရီးသားခဲ့ၾကေသာ အခ်ဳိ႕ေသာ ျမန္မာ့သမိုင္းပညာသွ်င္မ်ားသည္ ျမန္မာ့သမိုင္းကို ျမန္မာႏိုင္ငံဟိ ဆႏၵမဟိဘဲ အတူလက္တြဲ နိန္ထိုင္နိန္ၾကေသာ တျခားလူမ်ဳိးမ်ားကို လႊမ္းမိုးႏိုင္စီရန္ ရည္ရြယ္၍လည္း၄င္း၊ ၄င္းရို႕၏ သမိုင္းကို တျခားလူမ်ဳိးရို႕၏ သမိုင္းအျဖစ္ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္စီရန္အတြက္ သမိုင္းမွန္ျဖစ္ရပ္မ်ားကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းမရီးသားဘဲ သမိုင္းတု သမိုင္းလိမ္မ်ားကိုသာ ရီးသားလွ်က္ တျခားလူမ်ဳိးရို႕၏ သမိုင္းျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကို ဖုန္းကြယ္ႏိုင္ရန္ႀကိဳးစားခဲ့ၾကသည္။ ဤကဲ့သို႔ ရီးသားခဲ့ၾကေသာ သမိုင္းတု သမိုင္းလိမ္မ်ားသည္ တျခားလူမ်ဳိးမ်ားကို အခ်ိန္အတုိင္းတာတခုထိ လိမ္လည္လွည့္ျဖားႏိုင္ခဲ့ၿပီး ၄င္းရို႕၏ ပေဒသရာဇာ္ဆန္ဆန္၊ အာဏာသွ်င္ဆန္ဆန္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈမ်ားကိုလည္း ထိန္းသိမ္းလာႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ သမိုင္းဘီးတပါတ္ လည္လာေသာ အခ်ိန္တြင္ကား သမိုင္းကိုရီးသားခဲ့ၾကေသာ သူမ်ားသာမက သမိုင္းရီးသားျခင္းကိုခံရေသာ လူမ်ဳိးအတြက္ပါ ယႈပ္ခ်ေ၀ဖန္မႈမ်ားကို ခံနိန္ၾကရၿပီးျဖစ္ပါသည္။
သမိုင္းဆိုသည္မွာ ထိုးရွီးအခါက ျမန္မာမင္းရို႕သည္ ၄င္းရို႕၏ ႏိုင္ငံေတာ္ကို မည္ကဲ့သို႔တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ နယ္နိမိတ္ကို က်ယ္ျပန္႔ေအာင္ မည္ကဲ့သို႔ စည္းရံုးသိမ္းသြင္းခဲ့ၾကသည္၊ အျခားလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ အတူတကြ မည္ကဲ့သို႔ အီးအတူပူအမွ် သမိုင္းတေလွ်ာက္လံုး နိန္ထိုင္ခဲ့ၾကသည္ဟု အျခားလူမ်ဳိးရို႕၏ သမိုင္းကိုကြယ္၀ွက္ ဖုန္းကြယ္ထားခဲ့ၾကသည္သာမက သမိုင္းမွန္မ်ားကိုမရီးဘဲ အတုအေယာင္သမိုင္းမ်ားကိုသာ ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္မ်ား၌ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပျခင္းကိုဆိုလိုသည္။ (ယင္းသမိုင္းစာအုပ္၏ ရိုက္ခတ္မႈေၾကာင့္ ျမန္မာသမိုင္း၌ ဘုရင္မ်ားကို အျခားလူမ်ဳိးမ်ားကပါ မိမိရို႕၏ဘုရင္အျဖစ္ ယံုၾကည္သက္၀င္လာခဲ့ၾကၿပီး ျမန္မာ့သမိုင္းမွ ဘုရင္မ်ားကို ကိုယ့္ဘုရင္အျဖစ္ ဂုဏ္ယူ၀င့္ၾကြားခဲ့ၾကသည္။ ယင္းေက်ာင္းသံုးစာအုပ္ထဲမွ တခ်ဳိ႕ဘုရင္မ်ားသည္ ဗမာမဟုတ္ေသာ အျခားလူမ်ဳိးမ်ားကို ညႇင္းပန္းႏွိပ္စက္ခဲ့ၾကေသာ ဘုရင္မ်ားျဖစ္နိန္သည္ကို တြိဟိရေသာအခါ ေဒါသမီးအိုးႀကီး ေပါက္ကြဲခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ ေဒနိန္႔ထက္ထိလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လက္ဟိနိန္ထိုင္နိန္ၾကေသာ ဗမာမဟုတ္သည့္ တျခားလူမ်ဳိးအခ်ဳိ႕ရို႕သည္ ျမန္မာ့သမိုင္းေက်ာင္းသံုးစာအုပ္၏ လွည့္ကြက္ထဲတြင္ မ်ဳိးပါလွ်က္ ၄င္းရို႕၏ ဘုရင္ဟု ဂုဏ္ယူ၀င့္ၾကြားနိန္ၾကတုန္းပင္ ဟိနိန္သိမ့္သည္။) ယင္းရွီးေဟာင္းမ်ားသာမက ၁၉၄၅-ခုႏွစ္ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးမရမွီႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေသာ အခ်ိန္ခါ၌ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ၾကေသာ သမိုင္းမ်ားကိုပါ ဥာဏ္နီဥာဏနက္ထြင္လွ်က္ သမိုင္းတုသမိုင္းလိမ္မ်ားကို ႀကံဖန္လုပ္ဇတ္ခင္းခဲၾကသည္။ သမိုင္းကိုေျပာင္းျပန္ ရီးခဲ့ၾကေသာေၾကာင့္ သမုိင္းကိုမမွီလိုက္သူမ်ားအတြက္ သမိုင္းလိမ္မ်ားကိုသာ ေလ့လာခဲ့ၾကရၿပီး သမိုင္း၏မိႈင္းမိမႈမ်ားကို ႏွစ္ရွည္လမ်ား မရႈမလွခံစားခဲၾကရသည္။ ယင္းသမိုင္းကို မွီလိုက္သူမ်ားကလည္း ရက္စက္ယုတ္မာေသာ ျမန္မာစစ္အာဏာသွ်င္မ်ား၏ အာဏာစက္ေအာက္၌ အသက္ငင္မရ နစ္ျမဳပ္ကာ ရီမံုႏႈတ္ပိတ္လာခဲ့ၾကပါသည္။
သို႔ရာတြင္ ထိုသို႔ရီးသားခဲ့ေသာ သမုိင္းတုမ်ားသည္ကား တာရွည္မခံဘဲ ၁၉၈၈-ခု ျပည္သူ႔အံုၾကြမႈႀကီး ေပၚေပါက္လာေသာအခါ သမိုင္းတုႀကီး မိႈင္းမိမႈကိုခံခဲ့ရေသာ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးသည္ သမိုင္းျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကို သိလာခဲ့ၾကၿပီး၊ သမုိင္း၏တရားခံမ်ားကိုလည္း သိလာခဲ့ၾကကာ ယင္းသမိုင္းထဲ၌ ဇာတ္လိုက္ ဇာတ္ေကာင္အျဖစ္၊ ကယ္တင္သွ်င္ႀကီးအျဖစ္ ေခတ္သစ္သမိုင္း တေလွ်ာက္လံုး၌ လွည့္စားခဲ့ၾကေသာ လူၾကမ္းႀကီး၊ မင္းသားေခါင္းေဆာင္ထားေသာ ဘီလူႀကီးကို ရွာဖြီတိြဟိခဲ့ၾကသည္။ သမိုင္း၏တရားခံမ်ားကို တရားစြဲႏိုင္ရန္အတြက္ကိုလည္း ၁၉၈၈-ခုႏွစ္မွစ၍ ႀကိဳးစားတိုက္ပြဲ၀င္လာခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၈၈-ခုႏွစ္ ျပည္သူ႔အံုၾကြမႈႀကီးကို ၿဖိဳခြဲခဲ့ၿပီး အျပစ္မဲ့ျပည္သူမ်ားကို ရက္ရက္စက္စက္သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကေသာ သမိုင္းတရားခံမ်ားကိုပါ တရားစြဲဆိုႏိုင္ရန္အတြက္ ေခတ္သစ္သမိုင္းမွန္ရီးသူမ်ားက ႀကိဳးစားနိန္ၾကၿပီး ၁၉၈၈-ခုႏွစ္ကစခဲ့ေသာ သမိုင္းဘီးႀကီးသည္လည္း တပါတ္လည္ရန္ အခ်ိန္ပါးကပ္ လာၿပီးျဖစ္ပါသည္။
ဤကဲ့သို႔ သမိုင္းသစ္၊ သမိုင္းေဟာင္းအလိမ္မ်ားကို ရီးသားခဲ့ၾကေသာ ျမန္မာ့သမိုင္းပညာသွ်င္မ်ား၊ သမိုင္းရီးသားျခင္းကိုခံခဲ့ရေသာ ျမန္မာမ်ားအဖို႔လည္း အရွက္ရစရာ တကြက္ၿပီးတကြက္ ဆက္တိုက္ေပၚေပါက္လာနိန္ၿပီျဖစ္ပါသည္။ သမိုင္း၏ဒါဏ္ခတ္မႈမ်ားကို ခံရရန္အတြက္လည္း အခ်ိန္ပါးကပ္လာၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာ့သမိုင္းျဖစ္ရပ္မ်ားတြင္ အမွန္အဂင့္ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ေသာ သမိုင္းမ်ားကိုပါ ထည့္သြင္းရီးသြင္းခဲ့ၾကေသာေၾကာင့္၄င္း သမိုင္းရီးသားခဲ့ၾကသူမ်ားသည္ ျမန္မာပေဒသရာဇ္ဘုရင္၊ ျမန္မာစစ္အာဏာသွ်င္ရို႕၏ အာဏာစက္ေအာက္မွ ရုန္းထြက္၍မရခဲ့မႈကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ျမန္မာသမိုင္းပညာသွ်င္မ်ားႏွင့္ ျမန္မာရို႕အဖို႔ အရွက္ကြဲခဲၾကေသာ္လည္း မသိမသာေျဖသိမ့္စရာေခ်ရဟိခဲ့ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ သမိုင္းကို တမင္တကာ ဥာဏ္နီဥာဏ္နက္ထြင္ၿပီး ၄င္းရို႕လူမ်ဳိးေကာင္းစားေရး၊ ပေဒသရာဇ္အာဏာသွ်င္မ်ား အႀကိဳက္လိုက္ရီးခဲ့ၾကေသာ သမိုင္းပညာသွ်င္မ်ားႏွင့္ ၄င္းသမိုင္းကို ေထာက္ခံလွ်က္ဟိနိန္ၾကေသးေသာ လူမ်ဳိးကိုကား ခြင့္လႊတ္၍ ရႏိုင္မည္မဟုတ္ေပ။ ယင္းသူမ်ားသည္ သမိုင္း၏ဒဏ္ခတ္မႈကိုလည္း မၾကာမွီေသာအခ်ိန္၌ မုခ်မလြဲ ခံရမည္ျဖစ္သည္။
တခ်ိန္က အခက္အခဲအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ရခုိင္ျပည္ထဲသို႔ နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္၀င္လာခဲ့ၾကၿပီး၊ ရခိုင္ျပည္၌ ယင္းရို႕၏ လူဦးေရ တိုးပြါးလာစီရန္ႏွင့္ သူရို႕၏ အီစၥလာမ္ဘာသာ တရားမ်ားကို က်ယ္ျပန္လာစီရန္ နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ ႀကိဳးစားလာခဲ့ၾကေသာ ဘဂၤလီလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ၄င္းရို႕၏ ရသင့္ရထိုက္ေသာ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ေရးအတြက္ မႀကိဳးစားဘဲ၊ ရခုိင္ျပည္တြင္ တခ်ဳိ႕ေသာ ေဒသမ်ားကို ၄င္းရို႕ကိုယ္တိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္စီရန္အတြက္၄င္း၊ ရခုိင္ျပည္မွခြဲထြက္ကာ သီးျခားနယ္ၿမီေဒသ ထူေထာင္ႏိုင္စီရန္အတြက္၄င္း၊ ႀကိပ္ႀကံႀကံလာခဲ့ၾကပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာ အခြင့္အေရးကို ျပည့္ျပည့္၀၀ရဟိႏိုင္ရန္မွာ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္ႏွင့္ ဗမာရို႕လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေသာအခါ ၀င္လာခဲ့ၾကသူမ်ားျဖစ္ခဲ့ၾကလွ်င္ မရဟိႏိုင္ဆုိသည္ကို သေဘာေပါက္လာခဲ့ၾကသည္။ (ရွီးယခင္က ရခုိင္ျပည္ထဲသို႔၀င္လာခဲ့ၾကၿပီး လူဆလင္ဘာသာကို သက္၀င္ယံုၾကည္ၿပီး ရခုိင္ရို႕ႏွင့္ အီးအတူပူမွ် သမိုင္းတေလွ်ာက္လံုး နိန္ထိုင္လာခဲ့ၾကေသာ၊ ရခုိင္ျပည္အေပၚသစၥာဟိသည့္ ကမန္ႏွင့္ အျခားမူဆလင္လူမ်ဳိးမ်ားကိုမဆိုလို။ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ၊ ရေသ့ေတာင္ေဒသတ၀ိုက္၌ နိန္ထိုင္လွ်က္ဟိၿပီး ရခုိင္ျပည္အေပၚသစၥာမဟိေသာ ရိုဟင္ဂ်ာဟု ခံယူလိုေသာ အစြမ္းေရာက္မူဆလင္တခ်ဳိရို႕ကို ဆိုလိုသည္။ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ၊ ရေသ့ေတာင္ေဒသတ၀ိုက္၌ နိန္ထိုင္နိန္ၾကေသာ္လည္း ရခုိင္ျပည္အေပၚသစၥာဟိေသာ ရိုးသားသည့္ မူဆလင္ဘာသာကို သက္၀င္ယံုၾကည္ကိုးကြယ္သူမ်ားကို မဆိုလို) ထို႔ေၾကာင့္ေခတ္ပညာတတ္ အစြမ္းေရာက္ ဘဂၤလီမူဆလင္တခ်ဳိ႕က ရွီးေခတ္က ရခိုင္ဘုရင္တခ်ဳိ႕ရို႕သည္ မူဆလင္ဘုရင္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္ဟူ၍၄င္း၊ ေျမာက္ဦးေခတ္မတိုင္မွီကတည္းက သေဘၤာပ်က္၍ ေရာက္လာခဲ့ၾကပံုမ်ားကို လူမ်ားယံုၾကည္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ဖန္တီးလွ်က္ ၄င္းရို႕၏လူမ်ိဳးနာမည္မ်ားကိုလည္း (အာရပ္သမိုင္း၊ ရခုိင္သမိုင္း၊ ျမန္မာသမိုင္း၌မဟိေသာ) ရိုဟင္ဂ်ာဟူ၍ အမည္ပီးကာ ရခိုင္ျပည္၌ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးတခုအျဖစ္ အဆင့္ထိ သတ္မွတ္ပီးႏိုင္စီရန္ နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ တိုက္ပြဲ၀င္လာခဲ့ၾကသည္။
ဤကဲ့သို့ တိုက္ပြဲ၀င္လာခဲ့ၾကျခင္းမွာလည္း ၄င္းရို႕သတ္္သတ္ တိုက္ပြဲ၀င္လာခဲ့ၾကသည္ထက္ ျမန္မာအမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္းဦးႏုႏွင့္ ဦးဘေဆြရို႕၏ သြီးခြဲလႈံ႔ေဆာ္မႈမ်ားႏွင့္ သမိုင္းမသိေသာ၊ သမိုင္းကိုသိလွ်က္ႏွင့္ တမင္သက္သက္္သြီးခြဲလိုေသာ ျမန္မာ့သမိုင္းပညာသွ်င္မ်ားက ရခုိင္သမိုင္းကို စိစိစပ္စပ္ေလ့လာမႈမဟိဘဲ ၄င္းရို႕၏ သမိုင္းသံုးသပ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ျဖစ္ဖြယ္ဟိသည္ဟူေသာ သမိုင္းမ်ားကို ယင္းရိုးဟင္ဂ်ာဟုေခၚတြင္ေသာ ကမၻာ့သမုိင္းတြင္မဟိဖူးသည့္၊ မဟိသည့္လူမ်ဳ်ိးမ်ားက အျပန္အလွန္ကိုးကား အတုအေယာင္သမိုင္းတခုကို ဖန္တီးႏိုင္ရန္ လံုးလစိုက္ႀကိဳးစားလာခဲ့ၾကသည္မွာ ေဒနိန္႔အထိပါ။ ဤသမိုင္းလိမ္မ်ား၏ မိႈင္းတိုက္မႈမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံဟိလူမ်ဳိးမ်ားသာမက တခ်ဳိ႕ေသာ (NGO)အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢမွအစ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳဆက္ဆံလာၾကသည္မွာ ရခုိင္သားရို႕အတြက္သာမက ျမန္မာႏိုင္ငံဟိ အျခားလူမ်ဳိးမ်ားအတြက္ပါ ရင္လီးစရာ သမိုင္းရိုက္ခတ္မႈမ်ားကို ခံစားနိန္ၾကရၿပီျဖစ္သည္။ (ဤသမိုင္းလိမ္မ်ားကို ရီးသားခဲ့ၾကေသာ ေခတ္ပညာတတ္မူဆလင္မ်ား၊ ယင္းသမိုင္းကို ေထာက္ခံသူမ်ား၊ အခ်ဳိ႕သတင္းဌာနမ်ား၊ ကိုးက်ိဳးရွာ(NGO)အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ရခိုင္ျပည္သူသေဘာထားကို အလီးမထားေသာ ကမၻာ့ကုလသမဂၢက ရခုိင္ျပည္ဟိ ဗုဒၶဘာသာ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ား၊ အျခားရခုိင္တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးမ်ား၊ မူဆလင္ဘာသာကို သက္၀င္ယံုၾကည္သူမ်ားကို ေတာင္းပန္ၿပီး သမိုင္းျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကို ယင္းသမိုင္းတရားခံမ်ားက အမွန္ကိုအမွန္အတိုင္းေဖၚထုတ္ရီးသားၾကရမည္။ ထိုသို႔မဟုတ္ပါက"ယင္းသမိုင္းတရားခံမ်ားကို သမိုင္းကျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဒါဏ္ခတ္မည္မွာ သဘာ၀နိယာမတရားပင္။"
အာဏာသွ်င္ရို႕၏ လက္ေအာက္မွ မရုန္းထြက္ႏိုင္ေသာ၊ သမုိင္းမွန္ကိုမရီးသားပီးႏိုင္ၾကေသာ သမိုင္းပညာသွ်င္မ်ား၊ အာဏာသွ်င္လက္သစ္ သမိုင္းပညာသွ်င္မ်ားကို ႀကံဖန္ၿပီး ခြင့္လႊတ္၍ ရႏုိင္သည္ဟု ဆုိၾကပါစုိ႔။ ၁၉၈၈-ခုႏွစ္ လူထုအုံၾကြမႈႀကီးျဖစ္ပြါးခဲ့ၿပီး လြတ္ေျမာက္နိန္ၿမီသို႔ ေရာက္ဟိလာခဲ့ၾကေသာ သမိုင္းသစ္ကို ဖန္တီးရန္၊ သမိုင္းဆိုးမ်ားကိုဖ်က္ဆီးရန္၊ တာ၀န္သိသိျဖင့္ ေရာက္ဟိလာခဲ့ၾကေသာ ပညာတတ္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားအနိန္ျဖင့္ သမိုင္းကို သုေတသနျပဳသေယာင္ေယာင္ သမိုင္းတု၊ သမိုင္းလိမ္မ်ားကို ႀကံဖန္ရီးသားေထာက္ခံမႈျပဳထားသည္ကို တြိရသည္မွာကား သမိုင္းရႈေထာင့္မွနိန္၍ သီးခံခြင္လႊတ္ႏိုင္မည္မဟုတ္။ မီးေလာင္ရာတြင္ လီပင့္ဆိုသလို စစ္အာဏာသွ်င္မ်ား၏ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကို ေဖၚျပလုိ၍ ျမန္မာစစ္အာဏာသွ်င္မ်ားကို ယႈပ္ခ်လို၍ တျခားလူမ်ဳိးတမ်ဳိးကို ဂရုနာသက္သည္ကို သမိုင္းရႈေထာင့္မွနိန္၍ အျပစ္မတင္လိုပါ။ သို႔ေသာ္ မီးေလာင္ရာတြင္ လီပင့္လုပ္ပီးမႈမ်ားသာမက ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားႏွင့္ ဒီမိုကရက္တပ္ဦး(ABSDF) သည္ ရိုဟင္ဂ်ာဟူေသာ အမည္ကို စနစ္တက် ေလ့လာမႈမဟိဘဲ ဘုမသိဘမသိဘဲ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထား ေရးဆိုေသာ ရႈေထာင့္တမ်ဳိးတည္းမွနိန္၍ မဟိေသာသမိုင္းကို လုပ္ႀကံရီးသားခဲ့ၾကသည္။ သမိုင္းျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကို လက္ခံသည္ဟုဆိုေသာ ပညာတတ္ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ၄င္းရို႕၏ ရပ္တည္ေရးကိုယ္က်ဳိးအတြက္ ရိုဟင္ဂ်ာဟူေသာ သမိုင္းတုကို လက္ခံရံုမွ်မက၊ ထပ္ဆင့္ျဖည့္စြက္ကာ သမိုင္းလိမ္မ်ားကိုပါ ဆင့္ပြါးလုပ္ခဲ့သည္မ်ားကို သမိုင္းရႈေထာင့္မွၾကည့္လွ်င္ သမိုင္းမသိေသာ ကိုယ္က်ဳိးရွာသမိုင္းရီးသူမ်ား ျဖစ္လာခဲ့ၾကၿပီး၊ သမိုင္းတရားခံမ်ား ျဖစ္လာခဲ့ၾကမည့္အျပင္ တနိန္႔ေသာအခ်ိန္အခါ၌ သမိုင္း၏ဒါဏ္မႈမ်ားကို ခံရမည္ျဖစ္သည္။ ယင္းသမိုင္းတုကို ရီးသားခဲ့ေသာ(ABSDF)ႏွင့္တကြ သက္ဆိုင္ရာတာ၀န္ဟိသူမ်ားက ရခုိင္ျပည္ဟိ ဗုဒၶဘာသာ ရခုိင္၊ အျခားရခုိင္တိုင္းရင္းသားမ်ား၊ မူဆလင္ဘာသာကို သက္၀င္ယံုၾကည္ၿပီး ရခုိင္ရို႕ႏွင့္ အီးအတူပူအမွ် အတူလက္တြဲ နိန္ထိုင္လိုေသာသူမ်ားကို ၄င္းရို႕၏ ေစာ္ကားေမၚကား လုပ္မိမႈအတြက္ ေတာင္းပန္ရမည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ သမုိင္းကိုရီးသားၾကသူမ်ားအနိန္ျဖင့္ သမိုင္းျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကို အမွန္ကိုအမွန္အတိုင္း ခ်ရီးၾကဖို႔လိုပါသည္။ သို႔မွသာ သမိုင္းကိုေလ့လာသူမ်ားအတြက္ သမိုင္းျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကို ေလ့လာသိဟိႏိုင္မည္ျဖစ္ၿပီး အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ားအတြက္ အက်ဳိးဟိႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔သို႔မဟုတ္ဘဲ သမိုင္းတုသမိုင္းလိမ္မ်ားကို ပံုႀကီးခ်ဲ႕ ရီးသားခဲ့ၾကလွ်င္ကား ယင္းသမိုင္းကိုေလ့လာသူမ်ားသည္ ရန္သူကို မိတ္ေဆြ၊ မိတ္ေဆြကို ရန္သူအျဖစ္ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ႏိုင္ၿပီး အနာဂါတ္ မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ားအတြက္ အႏၱရာယ္ျဖစ္စီႏိုင္ပါသည္။ ယင္းသမိုင္းတု သမုိင္းလိမ္မ်ားကို ရီးသားခဲ့ၾကသူမ်ားကိုလည္း သမိုင္းက ဒါဏ္ခတ္မည္မွာ ၿမီႀကီးလက္ခတ္မလြဲေပ။
