ရွည္လ်ားလွသည့္ ဂႏၱ၀င္သမိုင္းေၾကာင္းကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျဖတ္သန္းစီးဆင္းလာခဲ့ရေသာ္လည္း ေမာပန္းဟန္အလ်ဥ္းမဟိ အားမာန္အျပည့္ႏွင့္ ဆက္လက္စီးဆင္းနိန္လီမည့္ ဂစၦပနဒီ။ ျမသားေရာင္စိမ္းႀကိဳင္နိန္သည့္ ရီအလွ်ံက တသြင္သြင္စီးၿပီး ဇာသူ႔ပေယာဂမွမပါပဲ ကိုယ္တိုင္ျဖစ္တည္ခဲ့မႈ အားအင္မ်ားျဖင့္ ရႊီျပည္ရခုိင္သူ ရခိုင္သားမ်ားကို ပီးဆပ္နိန္သည့္ ေက်းဇူးတရားကားႀကီးမားလွပါဘိ အို ဂစၦပ။ ထာ၀ရအားမာန္မ်ားႏွင့္ ရာသတ္ပန္ ရွိေဆာင္လမ္းျပလို႔ ဟိနိန္တုန္း။
ဂစၦပ၏ရနံ႔မ်ားကို ယွဴယႈိက္လွ်က္ ႀကီးျပင္းလာခဲ့ရသည့္ ကၽြန္ေတာ္သည္ ဓေလ့ထံုးစံမ်ားနန္႔ အဆက္အသြယ္ျပတ္ကာ ဘံုေပ်ာက္ကၽြန္ဘ၀မွာ ရီ၀ီးၿမီျခား အိပ္မက္မ်ားႏွင့္ မြီးရပ္ၿမီကို သတိရနိန္ပါသည္။ ကိုယ့္ၿမီကိုယ့္ေဒသကို စြန္႔ခြါလာခဲ့ရသူတိုင္း မြီးရပ္ၿမီအား သတိရ တမ္းတစိတ္ကို မိန္႔ေဖ်ာက္လို႔ ရႏိုင္ၾကလီဖို႔မထင္ပါ။ ကိုယ့္ေဒသကိုယ့္လူမ်ဳိးကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးျခင္းသည္ အလြန္တရာ ျမင့္ျမတ္လွသည္ဟု ခံစားမိပါယင့္။ ကိုယ့္လူမ်ဳိးကိုယ့္ေဒသကိုမွ တန္ဖိုးထားျမတ္ႏုိးမႈမဟိခဲ့လွ်င္ တျခားေသာ ဇာလူမ်ဳိးျခားကမွ အငွါးလာခ်စ္ပီးႏိုင္ဖို႔မဟုတ္ပါ။
သမိုင္းတေကြ႔၏ ၿခီတလွမ္းအမွား အသားထဲက ေလာက္တိ၏ မ်ဳိးရိုးဗီဇ လံုးပါးပါးခဲ့ေၾကာင့္ ဘိုးဘြားအမြီ မြမြႀကြီခဲ့ရၿပီး ျဖတ္သန္းခဲ့ၿပီးေသာ ခရီးၾကမ္းတေလွ်ာက္မွာလည္း အျမင္က်ယ္လွပါေသာ ရခိုင့္ႏိုင္ငံေရးသမားေဟာင္းမ်ား တခ်ဳိ႕၏ ကိုယ္ပိုင္ရပ္တည္လိုစိတ္ ေပ်ာက္ဆံုးနိန္မႈေၾကာင့္ ရခုိင္လူမ်ဳိးမ်ား လြတ္ေျမာက္ေရးအခန္းက႑သည္ အလြန္တရာေမွးမွိန္လွ်က္ ဟိနိန္ပါသည္။ ရဟိခဲ့ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကို မရယူႏိုင္ခဲ့ျခင္းက ရခိုင္လူထု ရွင္လွ်က္သီသည့္ ဘ၀ႏွင့္ ကၽြန္သက္ရွည္နိန္ျခင္းပင္။ အျမင္က်ယ္ျခင္းကို ကိုယ့္လူမ်ဳိးအတြက္သာ အသံုးခ်သင့္ပါ၏။
ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ေသာ ကိစၥရပ္မ်ားကို တူးေဖာ္ၿပီး အသားလြတ္ အျပစ္တင္နိန္ျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္။ အနာဂတ္သို႔ လွမ္းမည့္ၿခီလွမ္းမ်ားအတြက္ သင္ခန္းစာအျဖစ္ ရႈျမင္ၾကည့္ျခင္းသာျဖစ္ပါေရ။ ကိုယ္က်ဳိးစြန္႔ အနစ္နာခံခဲၾကေသာ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားကို ေဘးထိုင္ဘုေျပာ ၿခီရာတိုင္း အစဥ္အလာရိုင္းေအာင္ လုပ္နိန္ျခင္းလည္းမဟုတ္ပါ။ ေယေကေလ့ အစဥ္အလာ ေဖာင္းကားမႈတိကို ဂရုစိုက္ထိန္းသိမ္း နိန္ရလြန္းအားႀကီးလို႔ ထိုးထြင္းသစ္လြင္မႈမ်ား က်ဆံုးလားရျခင္းကိုေတာ့ခါ ေယွာင္ယွားရပါလိမ့္မည္။
အမွန္တရားကို ကိုယ့္ပရိတ္သတ္ႏွင့္ကိုယ္၊ ကိုယ့္ရႈေထာင့္အျမင္ႏွင့္ကိုယ္ ခ်ဥ္းကပ္နိန္ၾကခ်ိန္မွာ မိမိၿခီေထာက္ကို မိမိေလွ်ာက္ရမည့္ လမ္းေၾကာင္းထက္၌ ရပ္တည္မထားႏိုင္ခဲ့လွ်င္ ေလွ်ာက္မိေလွ်ာက္ရာခရီးကို ေသြဖီၿပီး သူတပါး၏ လမ္းေၾကာင္းေအာက္မွာ ေရာေယာင္ေပ်ာက္ကြယ္ က်ဆံုးလားရမွာအမွန္ပါ။ ဇာ၀ါဒ၊ ဇာစနစ္ပင္ ထူေထာင္ေထာင္ ကိုယ္ပိုင္ရပ္တည္ႏိုင္စြမ္းဟိဖို႔ လိုအပ္ပါသည္။
တန္ဖိုးဟိေသာ အခ်ိန္မ်ားကို မနာလိုျခင္းတိ ေတြးေတာမြီးျမဴယင္း ပုဂၢလိက ပဋိပကၡႏိုးၾကားမႈမ်ားကို အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအတြင္း ဆြဲသြင္းၿပီး ေက်ာင္းေတာ္ကရန္စပါ လမ္းထက္က ရန္စမ်ားကိုပါ ႀကီးက်ယ္ခန္႔ျငားစြာ က်င္းပလို႔ ေတာ္လွန္ေရးအတုတိေသာက္ၿပီး မူးခ်င္ေယာင္ ေဆာင္နိန္ကတ္ေကေတာ့ခါ လူထုလြက္ေျမာက္ေရးအတြက္ ရင္လီးစရာ ျဖစ္နိန္သည့္အျပင္ ဘုံတရားခံပါ ေပ်ာက္လားႏိုင္ပါသည္။
ေခတ္ဆိုးႀကီးကို ေျပာင္းလဲလိုစိတ္ႏွင့္ တည့္နိန္သည့္လက္တိ ေစာင္းမနိန္ဖို႔ လိုပါသည္။ ေသနတ္ေျပာင္း၀ေအာက္က အသက္ယွဴမ၀ေရ အိပ္စက္ရျခင္းညည့္တိကို သယ္ေဆာင္ၿပီး လူမပီသျခင္းနိန္႔တိကို မြီးဖြားလို႔ ဗမာလူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒီ စစ္အာဏာသွ်င္ရို႕၏ နည္းမ်ဳိးစံု သြီးစုပ္ႏွိပ္စက္ျခင္းေအာက္မွာ လူထုကေတာ့ခါ နိန္႔တာေရာညတာပါ ရွည္နိန္ရဆဲျဖစ္ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရးဆိုစြာ ပါးစပ္ဖ်ားက ထြက္က်လာသည့္ စကားလံုးမ်ားကို စုစည္းၿပီး မ်က္ႏွာဖံုးလွလွႏွင့္ျခဳပ္ထားသည့္ အထူးထုတ္စာအုပ္တအုပ္ မဟုတ္သလို အတိုက္အခံ ဆိုစြာလည္း ေျပာသမွ်ကို ေခါင္းညိတ္တတ္သည့္ ေခတ္သစ္ ပုတ္သင္မဟုတ္မွန္း လူတိုင္းလိုလိုသိဟိနားလည္ လက္ခံထားၾကပါသည္။ ယင္းအျပင္ တန္းတူေရးဆိုစြာလည္း ကိုယ္ေတာင္းဆိုမွ ရတတ္သည့္အတြက္ စစ္တပ္လူတန္းစား ေကာင္းစားေရးႏွင့္ အက်ႌီေျပာင္း၀တ္သူမ်ား ဘ၀ေျပာင္လက္ေရးအတြက္ လူထုသြီးစက္မ်ား ၿခီဆီးခံရမည့္အေျခအေနတရပ္သို႔ ရြိလ်ားဦးတည္နိန္ျခင္းကိုေတာ့ခါ စစ္မွန္သည့္ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ေဆာက္လိုသူအားလံုးက တားဆီးရဖို႔ျဖစ္ပါသည္။ ေဗဒင္ပညာရပ္က မွန္ေကေလ့ ေဗဒင္ဆရာ မွားနိန္ေရဆိုသည့္ စကားပံုေခ်ပိုင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္က ေကာင္းေကေလ့ ကၽြႏု္ပ္ရို႕ ဆိုးခဲ့ပါသည္လို႔ ဒီမိုကေရစီသမိုင္း ခပ္ရိုင္းရိုင္းမျဖစ္ခ်င္စြာပါ။ ဖြတ္ကျဖစ္လာသည့္မီးေက်ာင္းကို ရီငုတ္၀တ္စံု၀တ္ဆင္ပီးၿပီး ပင္လယ္ျပင္ႀကီးသို႔ ေခၚေဆာင္လားမိေကေတာ့ခါ ပူႏြီးလာသည့္ ကမၻာႀကီး ျပာက်လားႏိုင္ပါသည္။ ေလာကနီတိအဆိုအမိန္႔အရ"ဆိုးသြန္းယုတ္မာသူကို သတ္ပုတ္ဒဏ္ခတ္ျခင္းျဖင့္သာ ယဥ္ပါးစီႏိုင္ပါေရလတ္" ကိုယ္က်ဳိးရွာ အတၱ၊ ေမာဟတိ တခြက္ၿပီးတခြက္ ေသာက္လို႔ အသက္ႀကီးၿပီး အကုသိုလ္ရင့္ကာ အခ်ိန္စီးနိန္သည့္ နအဖစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားကေတာ့ခါ ၿမီႀကီးကိုပါ ဒုကၡပီးလွ်က္ပါ။ လူထုကိုေစာ္ကားၿပီး သြီးရူးသြီးတမ္းေျပာနိန္သည့္ နအဖ၏ ရွိေနာက္မညီသည့္ စကားေတာ့ခါ နအဖနည္း၊ နအဖဟန္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ထူေထာင္ဖုိ႔ ပညာတတ္လူတန္းစားတရပ္ လိုအပ္နိန္ပါေရလတ္။ ေဖာင္စီးယင္း ရီငတ္ေရ နအဖ၏ သာလိကာ ပညာေရးစနစ္က ေခတ္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီေအာင္ ရင္ေဘာင္တန္းႏိုင္မည့္ ပညာတတ္မ်ားကို ဇာပိုင္မွ မမြီးထုတ္ႏိုင္ပါ။ ထို႔အျပင္ သီးၿပီးပြင့္ၿပီးသား ေပါက္လာေရသစ္ပင္ ေဒကမၻာၿမီျပင္မွာ မဟိသလို လူတိအဆင္သင့္ျဖစ္မွ က်င့္သံုးႏိုင္ေရ ဇာႏိုင္ငံေရး၀ါဒ၊ စနစ္ဆိုစြာလည္းမၾကားဖူးပါ။
MONA CAIRD, 1892."We are government not by armies and police but by ideas" ဆိုေရစကားပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္တရပ္ ထူေထာင္ဖို႔ လူထုအက်ဳိးျပဳသစ္လြင္ေရ အေတြးအျမင္တိရာ လုိအပ္ၿပီး ပုလိပ္နန္႔ စစ္တပ္မ်ားမလိုပါ။ လူလူခ်င္းတန္ဖိုးထားေရ ေမတၱာတရားရာ လိုအပ္ေတလို႔ ယံုၾကည္မိပါယင့္။ တရားမွ်တမႈကို လိုလားသူတိုင္း လြတ္လပ္စြာ က်င့္ႀကံနိန္ထိုင္မႈဟိဖို႔ပင္။
တသက္တာယံုၾကည္မႈနန္႔ စေတးနိန္ေရ ေတာ္လွန္ေရးမွာ ကိုယ္ျဖတ္သန္းလာခေရ ၿခီရာတိ၏ ထင္က်န္ရစ္ခမႈ အတိမ္အနက္ကို ေနာက္ျပန္လွည့္ ဆန္းစစ္ၾကည့္ဖို႔လည္း လိုအပ္ေမလို႔ ထင္မိပါယင့္။ ဘူတာမဟိေရ ရထားတစင္းပိုင္ ေမာင္းႏွင္ျခင္းရာ အဖတ္တင္ျခင္းမ်ဳိး မျဖစ္လားဖို႔အတြက္ပါ။ လွ်ပ္စစ္မီးလံုးကို တီထြင္ခေရ သိပၸံပညာသွ်င္ႀကီး အက္ဒီဆင္ေရ ေတြးဆစမ္းသပ္မႈအႀကိမ္ ၁၀၀၀၀ ျပဳလုပ္ခေရ။ စမ္းသပ္မႈတခု မမွန္ေၾကာင္း သိလားစြာနန္႕တၿပိဳင္နက္ ခ်က္ခ်င္းလက္ေလ်ာ့လိုက္ပါေရလတ္။ ဆိုလိုစြာက အမွားေပါင္း တေသာင္းကို ေၾကာခိုင္းခ်န္ထားခဲ့ၿပီးမွ အမွန္တခုကို ရဟိလားျခင္းျဖစ္ပါေရ။ အမွားမ်ားကို ထပ္ခါတလဲလဲ ဇြဲႀကီးစြာလုပ္ျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္ပါ။
လက္ႏွစ္ဖက္စလံုးျပတ္နိန္ေရ လူတေယာက္ကို တက္က်ဳိးေက လက္ထိုးေလွာ္ပါလို႔ အႀကံပီးျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ ေဒထက္ပိုသင့္ေလ်ာ္ေရ အေတြးအျမင္သစ္နန္႔ ပံုစံတမ်ဳိးေျပာင္းၿပီး ခ်ဥ္းကပ္မႈတခုခုကိုလုပ္ဖို႔ ရည္ညြန္းျခင္းသာျဖစ္ပါေရ။ လြန္ခေရႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ရာေက်ာ္က ရခိုင့္အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ႏိုင္ငံေတာ္ ဗမာလူမ်ဳိးႀကီးစစ္၀ါဒီရို႕ လက္ေအာက္သို႔ က်ဆံုးလားခရစြာ ရခိုင္အမ်ဳိးသားတိုင္းလိုလို သိေကေလ့ ဇာေၾကာင့္ က်ဆံုးလားခရစြာေလ့ဆိုေရ အဓိကေၾကာင္းရင္းမ်ားကို တိတိက်က်သိဖို႔ လိုအပ္နိန္ပါသိမ့္ေရလို႔ ထင္မိပါေရ။ အိမ္တြင္းျပႆနာမ်ားကို အိမ္တြင္းတြင္မေျဖယွင္းလိုျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရး ပံုစံသစ္ေျပာင္းလဲျခင္းကို လက္မခံလိုေသာ ပေဒသရာဇ္ကပ္ပါး ပုဂၢိဳလ္ဇြဲ၀ါဒမ်ား ဖံုးလြမ္းနိန္ျခင္း၊ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈ ေပ်ာက္သွ် ဆံုးယႈံုးနိန္ခဲ့ျခင္းမ်ား စသည္ရို႕ ျဖစ္နိန္ဖို႔လား စဥ္းစားမိပါေရ။
ေဒနိန္႔ထက္ထိ ရခိုင္ႏွင့္ဗမာ ျဖစ္ခဲ့ေသာျပႆနာမ်ားကုိ မၿဖီယွင္းႏိုင္ၾကသိမ့္ပါ။ ပိုဆိုးနိန္သည္မွာ ကၽြန္ေတာ္ရို႕အၾကားတြင္ စည္းလံုးညီညြတ္မႈ ၿပိဳကြဲနိန္ရျခင္းသည္ ျပႆနာကို ၿဖီယွင္းႏိုင္မည့္ လမ္းေၾကာင္းထက္သို႔ မေရာက္ဟိႏိုင္သည့္ အေၾကာင္းအရာတရပ္အျဖစ္ တည္ဟိနိန္ေၾကာင္းကို ၀မ္းနည္းဖြယ္ တြိဟိနိန္ရၿပီး ရခိုင္တမ်ဳိးသားလံုး လြတ္ေျမာက္ေတာ္လွန္ေရး ေႏွာင့္ေႏွးနိန္ရသည္ဟု ထင္မိပါသည္။ အိမ္ၾကက္ခ်င္း အိုးမဲသုတ္ခံရၿပီး ခြပ္နိန္ရျခင္းက ရုန္းထြက္ဖို႔ လိုအပ္နိန္ပါ၏။ ငါးၾကင္းဆီနန္႔ ငါးၾကင္းကို ေက်ာ္စားျခင္းဆိုေရ နည္းနာသစ္နန္႔အတူ ႀကီြတလွဲ႔ ၾကက္တခုန္ဆိုေရ စကားပံုအတိုင္း ယႈံးနိမ့္ျခင္းဆိုစြာ ေအာင္ျမင္မႈရဖို႔အတြက္ လမ္းစတိပင္ျဖစ္ေတလို႔ ယံုၾကည္ျခင္းနန္႔ထပ္တူ အေတြးသစ္၊ အျမင္သစ္တိ ေပါင္းစပ္ၿပီး ခ်ီတက္ေကေတာ့ခါ ပန္းတိုင္ကို ေရာက္မည္မလြဲပါ။ ပေဒသရာဇ္၀ါဒီ အထည္ႀကီးပ်က္ အက်င့္ဆိုးမ်ားနန္႔ သမိုင္းလက္က်န္အမြီအႏွစ္မ်ား၏ အခြင့္အေရးကို ေတာင္းဆိုနိန္ျခင္းသတ္သတ္မဟုတ္ပဲ ပစၥကၡတြင္ ပကတိ ခံစားနိန္ၾကရေသာ ရခိုင္အမ်ဳိးသားမ်ား၏ လူမပီသျခင္း ဆင္းရဲတြင္းမွ လြတ္ေျမာက္ရန္ ႀကိဳးစားရမည္ျဖစ္ၿပီး မ်ဳိးဆက္သစ္တိ လက္ထဲမွာရာ ဟိနိန္ႏိုင္ေရ အနာဂတ္ကို ျဖဴစင္စြာ ေပြ႔ဖက္မိစီဖို႔ ျဖစ္ပါေၾကာင္း။
